Depresja w czasie ciąży
Depresja może pojawić się nie tylko po porodzie, ale również jeszcze przed nim, czyli podczas ciąży. Dla kobiety okres ciąży może być niezwykle trudnym czasem, a huśtawka emocjonalna, którą kobieta odczuwa, która wynika z reguły ze zmian hormonalnych w organizmie. Niekiedy jednak, pogorszenie nastroju, smutek, wzmożona płaczliwość, a nawet podwyższona agresja nie będą oznaczać wahań hormonalnych – tylko regularną, klasyczną depresję. Depresję w czasie ciąży...
Taki stan dotyka wbrew pozorom wiele kobiet. Kilka lat temu mówiło się o 12%, teraz występowanie depresji w ciąży szacuje się na 14-23%. U połowy z tych kobiet, depresja w czasie ciąży nie minie, lecz przekształci się w depresję poporodową. U części doprowadzi do przedwczesnego porodu i upośledzi rozwój fizyczny dziecka, które będzie bardziej słabe i chorowite. Część dziewczynek urodzonych przez kobiety z depresją w ciąży, też doświadczy depresji w czasie ciąży (mechanizm "dziedziczenia" podatności na depresję w ciąży nie został wyjaśniony, ale został zaobserwowany przez naukowców).
Dlaczego ilość depresji w ciąży rośnie?
Naukowcy szukając odpowiedzi na pytanie o to, jakie ma przyczyny depresja w ciąży, doszli do wniosku, że przyczyny są zarówno biologiczne jak i społeczne. Te poza biologiczne przyczyny są dla kobiet coraz bardziej obciążając - mamy więcej rozwodów, więcej wpadek, większe bezrobocie, a wiele rodzin żyje na granicy ubóstwa. To wszystko powoduje, że ilość depresji w ciąży wykazuje tendencję rosnącą.
Depresja w czasie ciąży - przyczyny
Dokładne przyczyny depresji w czasie ciąży nie są znane. Z badań epidemiologicznych udało się jednak oszacować, jakie kobiety są na większe ryzyko pojawienia się depresji w ciąży bardziej narażone. Wymienia się tu takie czynniki jak: brak stabilnego związku emocjonalnego, trudności materialne i niepewność materialną, brak oparcia w rodzinie i znajomych (poczucie bycia z ciążą samej), nagła sytuacja traumatyczna (np. śmierć małżonka), a także cały zespół sytuacji związanych z ciążą (lęk przed opieką nad dzieckiem, wcześniejsze poronienia, ryzyko choroby wrodzonej płodu, trudności w zajściu w ciąże). Na ryzyko depresji w ciąży narażone są również bardziej te kobiety, które miewały już epizody depresji, a także mają "depresyjną historię rodzinną", czyli że depresja pojawiała się w rodzinie.
Depresja w ciąży - objawy
Objawy depresji w czasie ciąży zbliżone są do objawów depresji endogennej - obniżenie nastroju, płacz bez przyczyny, drażliwość, niepokój i napady paniki, zniechęcenie, przygnębienie i nadmierne zmęczenie, martwienie się o zdrowie swoje i dziecka, spadek zainteresowania aktywnościami i sobą, problemy ze snem i zasypianiem, niespokojny sen, poczucie winy, spadek zainteresowania seksem, psychosomatyzacja - stany bólowe bez wyraźnej, medycznej przyczyny.
Depresja w ciąży - leczenie
Depresja w ciąży wymaga leczenia. Inaczej stan chorej będzie się pogarszał i może dojść nie tylko do przedwczesnego porodu, a nawet do osłabienia i spowolnienia rozwoju dziecka, ale także do rozwoju depresji i jej przekształcenia się w depresję poporodową.
Leczenie depresji w ciąży przede wszystkim skierowane jest na metody pozafarmakologiczne. Środki psychotropowe przedostają się przez łożysko do płodu i dlatego nie zaleca się stosowania środków farmakologicznych w czasie ciąży, nie są one bowiem obojętne dla dziecka. (Można je jednak ostrożnie stosować w wyjątkowych sytuacjach). Na szczęście mamy też inne metody leczenia depresji w ciąży, oparte głównie o psychoterapię oraz terapię zajęciową.
- Psychoterapia depresji w ciąży może być prowadzona w różnych orientacjach terapeutycznych. Ważne, aby przyszła matka przyjrzała się przyczynom obniżonego nastroju i znalazła miejsce, w którym może pełniej zrozumiej i opisać swój aktualny stan.
- Terapia zajęciowa depresji ciąży polega głównie na zajęciach rozwojowych i uspokajających - joga, aromaterapia, muzykoterapia, warsztaty twórcze, terapia światłem (jest ona jednak skuteczna jedynie doraźnie).
Problemy z leczeniem depresji w czasie ciąży są niestety spore. I nie chodzi tu nawet o brak możliwości stosowania szerokiego spektrum środków farmakologicznych, ale o to, że kobiety w ciąży niechętnie przyznają się do tego stanu. Podczas gdy okres ciąży powinien być okresem szczęśliwości (społeczno – kulturowe oczekiwanie), one są smutne i nieszczęśliwe. Przez to wpadają w pułapkę poczucia winy i wtórnie pogarszają swój stan. Trudniej też opowiedzieć o swoim stanie rodzinie i znaleźć w niej wsparcie – zwłaszcza jeśli rodzina nie rozumie tego, jak można mieć depresję w trakcie ciąży. Około 10% chorym na depresję w ciąży zaprzecza jej - wstyd związany z odczuwaniem tego stanu, jest bowiem dla nich zbyt duży. U tych kobiet częściej dochodzi do somatyzacji, a depresja w czasie ciąży mocniej odbija się na dziecku.
Zobacz również: Depresja w ciąży - fakty i mity
